Cel główny programu "Znamię? Znam je" 

Upowszechnienie wśród młodzieży ponadgimnazjalnej i ponadpodstawowej wiedzy na temat profilaktyki czerniaka.

Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry,  wywodzącym się z mielocytów – komórek pigmentowych wytwarzających barwnik zwany melaniną, który powoduje, że skóra ciemnieje przy kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowym. Czerniaki najczęściej pojawiają się na skórze ale także w obrębie ust, nosa oraz gałki ocznej. Charakteryzuje się bardzo szybkim i agresywnym wzrostem oraz wczesnymi i licznymi przerzutami.

Czerniak stanowi tylko 6% nowotworów skóry, ale aż 80% chorych umiera z powodu choroby.

Liczba zachorowań na czerniaka w Polsce podwaja się co 10 lat.

Średni czas przeżycia od momentu diagnozy to 6 - 8 miesięcy.

Najczęściej chorują mężczyźni w wieku ok. 50 lat – jest to wynik wieloletniej niewłaściwej ekspozycji na słońce.

Czerniak jest jednym z najczęstszych nowotworów u nastolatków, którzy często korzystają z solarium, nie stosują filtrów słonecznych i przebywają na słońcu w godzinach największego napromieniowania.

Około 25% Polaków ma jasną lub bardzo jasną karnację, która łatwo ulega poparzeniom słonecznym. Osoby te w ogóle nie powinny korzystać z kąpieli słonecznych. Dodatkowo około 40% ma jasną karnację, która mimo że jest bardziej odporna na promieniowanie słoneczne, nadal jest to fenotyp, który mieści nasz naród w grupie o wysokim ryzyku zachorowania na czerniaka.

Najbardziej narażone na rozwój czerniaka są osoby: o jasnych i rudych włosach, o jasnych oczach, o jasnej lub bardzo jasnej cerze, z piegami i/lub znamionam, które słabo tolerują słońce, opalają się z dużym trudem lub w ogóle, u których w rodzinie występował czerniak

Grupą szczególnie narażoną są dzieci, których skóra nie jest jeszcze dojrzała i nie jest w stanie bronić się przed silnym promieniowaniem słonecznym. Oparzenia słoneczne wśród dzieci zwiększają dwukrotnie ryzyko wystąpienia czerniaka w przyszłości.

Profilaktyka czerniaka:

• Nie opalaj się w solarium – jest to główny czynnik wywołujący czerniaki u młodych ludzi.
• Unikaj przebywania na słońcu w godzinach 11:00 – 16:00.
• Ochrona skóry – stosuj kremy z filtrem, noś czapkę i okulary przeciwsłoneczne latem nawet w pochmurne dni.
• Raz w miesiącu oglądaj swoja skórę – sprawdź, czy twoje znamiona się nie zmieniają bądź czy nie pojawiły się nowe.
• Jeśli zauważysz coś podejrzanego, udaj się do dermatologa bądź chirurga – onkologa.
• Przynajmniej raz w roku odwiedzaj dermatologa bądź chirurga – onkologa w celu sprawdzenia, czy wszystko w porządku.

Cele programu:

1. upowszechnienie wiedzy na temat czerniaków,
2. budowanie postaw prozdrowotnych u młodzieży ponadgimnazjalnej,
3. nabycie przez uczniów umiejętności rozpoznawania czerniaka,
4. nauczenie regularnego samobadania skóry,
5. przekazanie wiedzy o czynnikach podnoszących ryzyko zachorowania na czerniaka oraz zasadach ochrony przed tym nowotworem.

Adresaci: uczniowie szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych

Znamię! Znam je? 2022/2023

W bieżącym roku szkolnym klasy VII i VIII wzięły udział w kolejnej edycji programu profilaktycznego „Znamię! Znam je?”. Patronat merytoryczny nad programem objęła Akademia Czerniaka, która jest sekcją naukową Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej. W ramach tego programu uczniowie uczestniczyli w lekcji dotyczącej samokontroli i profilaktyki zachorowania na czerniaka. Uczniowie obejrzeli film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy badać znamiona, które pojawiają się na ciele, na co niepokojącego należy zwrócić uwagę i kiedy udać się do dermatologa. Poznali także złote zasady, których należy przestrzegać w życiu codziennym np. odpowiedni ubiór na słońcu, stosowanie kremów z filtrem, unikanie solarium itp. Uczniowie z klasy VIII przygotowali prezentację, które przedstawili w klasie. Profilaktyka czerniaka jest bardzo ważna, ponieważ musimy pamiętać, że jeśli choroba ta zostanie wykryta szybko, w bardzo dużym stopniu możliwe jest całkowite wyleczenie. Pamiętajmy o tym!